مطابق تعریف استاندارد جرثقیل به ماشینی اطلاق می‌شود که فعالیت اصلی آن بر محور باربرداری و جابجا نمودن اجسام به صورت معلق در هوا مربوط می‌شود. جرثقیل این مهم را با استفاده از قلاب و تجهیزات مشابه انجام می‌دهد.
تاریخچه جرثقیل
تاریخچه استفاده از اولین جرثقیل‌ها به دوران مصر باستان باز می‌گردد. اولین بار جرثقیل‌ها در حدود ۴۰۰۰ سال پیش در تمدن مصر باستان برای جا‌به‌جایی آب مورد استفاده قرار گرفتند که شبیه به شادوف بودند. نحوه کار شادوف به اینگونه بود که برای تعادل در یک طرف، وزنه تعادلی و در انتهای دیگر بازوی گردان که آب یا کالا را جا‌به جا می‌کردند قرار داشته است.
تاریخ اولین نمونه استفاده شده از جرثقیل توسط بشر به حدود 4 هزار سال پیش در مصر باستان بر می‌گردد.
اجزای تشکیل‌دهنده این ابزار چوبی عبارت بود از:
- یک تکیه‌گاه افقی
- دو تکیه‌گاه عمودی
- یک بازوی گردان
استفاده از نمونه‌های اولیه جرثقیل در سایر تمدن‌ها نیز رایج بود. شواهد باستان‌شناسان نشان می‌دهد که 6 قرن پیش از میلاد مسیح، یونانیان از وسایلی چوبی برای حمل بارهای سنگین استفاده می‌کردند. رومی‌ها نیز در ساختار جرثقیل یونانی‌ها تغییراتی ایجاد کرده و از آن در ساخت‌وساز استفاده می‌کردند. جرثقیل‌‌هایی که رومیان از آن استفاده می‌کردند به ترِدویل معروف است.
در قرن شانزدهم میلادی برای افزایش طول باربرداری جرثقیل، قسمت بازوی متحرک به قسمت بالابرنده یا بازوی اصلی اضافه شد. با انقلاب صنعتی استفاده از جرثقیل‌ها برای حمل محموله‌های باری در بنادر رونق بسیاری گرفت.
در سال ۱۸۳۸ ویلیام آرمسترانگ کارخانه‌دار و تاجر انگلیسی جرثقیلی ساخت که با قدرت آب کار می‌کرد. هم‌چنین یکی از جرثقیل‌های او توسط نیروی دریایی ایتالیا در سال ۱۸۸۳ مورد استفاده قرار گرفت. این دستگاه تا اواسط دهه ۱۹۵۰ برای فعالیت‌های گوناگون استفاده می‌شد و هم‌چنان با گذشت چند دهه در شهر ونیز پابرجاست.
همان‌طور که گفته شد با مرور زمان و در جهت افزایش کارایی جرثقیل‌ها تغییراتی در آن‌ها ایجاد شد تا در نهایت بازوهای بلندتری به شکل بوم امروزی به جرثقیل‌ها اضافه شد. هم‌چنین با هدف افزایش استحکام جرثقیل‌ها، در ساخت بدنه جرثقیل‌ها از فلزات استفاده شد.
اجزای اصلی و سازنده جرثقیل چیست؟
-
بدنه جرثقیل
بدنه ماشین‌جرثقیل شامل تنه اصلی جرثقیل بدون قطعات هیدرولیکی بوده که از آلیاژهای سبک و مقاوم ساخته می‌شود و سایر اجزای جرثقیل به آن متصل می‌شوند. با توجه به نوع و ظرفیت دستگاه‌جرثقیل، اتاق فرمان یا لیورها کنار و یا روی ماشین سوار خواهند شد.
-
بوم یا تلسکوپ
بازوی بلند فولادی که آلیاژهای آن به صورت چند تکه و با کمک پمپ هیدرولیک درون هم قرار می‌گیرند.
-
وینچ
سازه‌ای با مکانیسم سیم و قرقره، بکسل و پمپ هیدرولیک بوده که بسته به نوع و ظرفیت جرثقیل می‌تواند با کلاچ و ترمز مکانیکی ضد سقوط طراحی و ساخته شود.
-
جک تعادل
جک تعادل ساخته شده از پمپ هیدرولیکی و تلسکوپ بوده که وظیفه آن جدا کردن بدنه دستگاه‌جرثقیل از زمین است. این مهم به دلیل برداشتن فشار از روی چرخ‌های‌جرثقیل و تقسیم بار در سطح بیشتر ماشین انجام می‌شود.
چرا استفاده از جرثقیل‌ها در دنیای امروز ضروری است؟
در دنیای امروزی که روز به روز شاهد گسترش تجارت و صنعت حمل و نقل در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی هستیم، استفاده از انواع مختلف جرثقیل‌ها به عنوان یک اهرم حیاتی برای بارگیری محموله‌ها در بنادر و اسکله‌های تجاری بیش از پیش مورد توجه قرار دارند. جرثقیل‌های دروازه‌ای و نیم دروازه‌ای به‌نوعی نقش اول و آخر را در بارگیری و تخلیه محموله‌های کشتی‌ها ایفا می‌کنند.
گفتنی است بدون حضور تاور کرین‌ها، ساخت سازه‌های عظیم شهری مانند آسمان‌خراش‌ها هرگز محقق نخواهد شد. هم‌چنین پروژه‌های کارگاهی و درون شهری بخشی از سرعت پیشرفت خود را مدیون سرعت انتقال و جابجایی جرثقیل‌های موبایل هستند. امروزه جرثقیل‌های ریلی و سقفی نیز تبدیل به بخش جدایی ناپذیر کارخانه‌ها و سوله‌های بزرگ برای حمل بار و کالاهای مختلف شده‌اند. به‌طور کلی انواع مختلف جرثقیل‌ها از مینی کرین تا تاور کرین، انجام بخش بزرگی از جابجایی‌های سبک تا فوق سنگین را در جهان امروزی بر عهده دارند.
-
بیشتر بخوانید:
آیا کار با جرثقیل نیازمند اخذ گواهی‌نامه مجزا است؟
همان‌طور که می‌دانید جرثقیل‌ها در زمره ماشین آلات صنعتی سنگین قرار دارند، طریقه صحیح راه‌اندازی و کار با آن مستلزم اخذ گواهی‌نامه مخصوص و داشتن تاییدیه معتبر است. لازم به ذکر است در راستای کاهش حداقلی خطرات احتمالی، اپراتور یا راننده باید تاییدیه‌های پزشکی و سلامت لازم را نیز دارا باشد.
علاوه بر مهارت، ضروری است اپراتور جرثقیل تخصص هم داشته باشد. به‌منظور استفاده از جدول بار جرثقیل و هم‌چنین محاسبات پیش از شروع به جابجایی، اپراتور دستگاه باید آموزش دیده باشد. جدول بار اطلاعتی نظیر ابعاد و وزن جرثقیل برای ظرفیت بالابری، محدوده بالابری و زوایای بالابری جرثقیل در حالت ساکن و حرکت، و اطلاعات حیاتی برای باربری صحیح و جلوگیری از واژگونی و یا شکست دستگاه‌جرثقیل در اختیار اپراتور جرثقیل قرار می‌دهد.
گفتنی است تجربه تیم حمل و نقل از فاکتورهای مهم برای جابجایی ایمن است. شرایط جوی، سرعت باد، محاسبه فاصله تا سازه‌های مجاور محل پروژه، فاصله ایمن تا شبکه‌های جریان برق، سرعت و دقت در نحوه اجرای پروژه، مولفه‌هایی است که از سوی تیم اجرا در امر جابجایی‌های سنگین باید رعایت شود.
برند معتبر در صنعت جرثقیل چیست؟
در دنیا چند شرکت سازنده مطرح در امر ساخت جرثقیل وجود دارد که ممکن است هر کدام برای کاربری‌های متفاوت جرثقیل مشهور باشند. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به مطلب برترین تولیدکنندگان جرثقیل در دنیا مراجعه نمایید.